Burgundia - region winiarski we Francji - charakterystyka

     Burgundia to jeden z najbardziej cenionych regionów winiarskich na świecie i na pewno jeden z bardziej skomplikowanych. Znajduje się w centralnej części Francji, rozciąga się na prawie 30 tysiącach hektarów. Dzisiejszą pozycję w świecie Burgundia zawdzięcza wielowiekowej tradycji winiarskiej, w której największą rolę odegrali mnisi z różnych zakonów. Dziś Burgundia wraz z jej poszukiwaniem wyrazu terroir w każdym winie jest punktem odniesienia dla winiarzy na całym świecie.

     Burgundia ma bogatą historię winiarską sięgającą pierwszego wieku naszej ery. W największym stopniu została ukształtowana przez kulturę zakonną. To właśnie mnisi wprowadzili wiele współcześnie stosowanych praktyk i przede wszystkim rozpoznali unikatowy charakter poszczególnych siedlisk, po czym opracowali pierwsze klasyfikacje upraw w regionie. Wiele z nich zostało wyróżnionych ze względu na skład gleb, wyjątkowe terroir oraz wyróżniającą się jakość i określony styl produkowanych win. Zostały one sklasyfikowane jako climats - nazwa ta oznacza wyróżnione siedlisko o określonej charakterystyce. Warunki panujące w danym climat przekładają się na charakter pochodzącego z niego wina. To właśnie w Burgundii związek wina z miejscem pochodzenia został dostrzeżony jako pierwszy i do dziś jest wyjątkowo ważny.

     Trzydzieści tysięcy hektarów nie czyni w Burgundii dużego regionu winiarskiego, wręcz przeciwnie. Dla porównania Bordeaux liczy trochę ponad 110 tysięcy hektarów. Jednak tym, co wyróżnia Burgundię jest znaczne rozdrobnienie upraw między wielu właścicieli. Często wielu rolników uprawia pojedyncze rzędy swoich winorośli w ramach jednego climat. Zdecydowanie najbardziej znanym przykładem obrazującym to rozdrobnienie jest słynne Clos de Vougeot - na 50 hektarach działa tu ponad 80 winogrodników.

     Burgundia leży w środkowej części kraju w chłodnym klimacie kontynentalnym. Oznacza to mroźne zimy i ciepłe pory letnie z chłodnym i często deszczową wiosną i jesienią. Wiele z podregionów pozostaje pod okresowymi wpływami klimatu śródziemnomorskiego. Taka mieszanka sprawia, że trudno tu o przewidywalność, dlatego pogoda znacznie różni się między kolejnymi rocznikami, a zaraz za nią różni się styl win. W Burgundii możemy wyróżnić 5 głównych podregionów: Chablis Côte de Nuits i Hautes Côtes de Nuits Côte de Beaune i Hautes Côtes de Beaune Côte Chalonnaise Maĉonnais Teren w Burgundii jest raczej pofałdowany. Winogrona korzystają w związku z tym najbardziej na stokach z południową i południowo-wschodnią ekspozycją. Charakterystyczna dla regionu jest nieprawdopodobnie skomplikowana struktura gleb. Ogólnie na północy jest więcej gleb gliniasto-wapiennych, gdzie świetnie czuje się chardonnay, a południe (głównie Côte de Nuits) to margle, idealne dla szczepu pinot noir. W Burgundii spotkamy różne stopnie klasyfikacji win, od regionalnych, przez village, premier cru aż po grand cru. Podstawa piramidy to ponad 50% produkcji, win klasy grand cru powstaje tylko około 2%. Regionalne oznaczenia to na przykład Bourgogne AOC (wśród którego znajdziemy między innymi niedawno wprowadzoną apelację Bourgogne Côte d’Or), Bourgogne Passe-Tout-Grains (która dopuszcza blend pinot noir z gamay), czy przewidziane dla win musujących Crémant de Bourgogne, ale też Maĉon i Maĉon-Villages. Następnym poziomem klasyfikacji są apelacje gminne. Znajdziemy wśród nich bardzo dużo słynnych nazw, między innymi Chablis, Chambolle-Musigny, Gevrey-Chambertin, Meursault i Vosne-Romaneé. Dźwięk tych nazw powoduje przyspieszone bicie serca u wielu miłośników win, a Burgundii w szczególności. Często na etykietach win spotkać można nazwę danej gminy z dodaną nazwą pojedynczego siedliska, na przykład Chablis Premier Cru Vaillons lub Puligny-Montrachet Champ-Canet. Oznacza to, że winogrona pochodziły z konkretnego climat w ramach oznaczonej gminy. Wiele z takich działek oznaczone jest jako premier cru - oznacza to siedlisko o wyjątkowej jakości i unikatowym charakterze terroir.

     Szczytem klasyfikacji w Burgundii są działki oznaczone jako grand cru. Rozpoznane zostały na przestrzeni wieków ze względu na najwyższą jakość pochodzącego z nich wina. Najczęściej są to działki leżące w samym środku zbocza, cieszące się najlepszymi warunkami. Na etykiecie wina pojawia się wówczas samo oznaczenie siedliska, bez dodanej nazwy gminy. Działek klasy grand cru jest w Burgundii 33. Najsłynniejsze dla win białych to Le Montrachet, Bâtard-Montrachet, Corton-Charlemagne oraz Chablis Grand Cru, w ramach którego wyróżnia się dodatkowo 7 climats. Najlepsze wina czerwone Burgundii mogą powstawać w Chambertin, Musigny lub Romanée-Conti. Białe wina Burgundii to przede wszystkim chardonnay. Odpowiada za ponad 50% wszystkich upraw w regionie. Pochodzi od szczepu pinot noir, a jego drugim rodzicem jest gouais blanc - szczep zdecydowanie znany ze swojego słynnego potomstwa. Chardonnay dość łatwo dopasowuje się do różnych siedlisk (jest przecież jednym z najczęściej uprawianych winogron na świecie), ale najlepsze rezultaty daje na wapiennych glebach i marglach w Burgundii. Szczep znany ze swojej transparentności i pokazywania w winach swojego terroir. Ciekawy aromatycznie sam w sobie, bardzo łatwo poddaje się wizji winiarzy. Jest plastyczny zarówno w winnicy jak i w piwnicy.

     Style chardonnay w Burgundii różnią się od gładkiego, owocowego wyrazu z Maĉonnais po świeże, cytrusowe i mineralne z Chablis. Najlepsze wina z Côte d’Or są pełne i dojrzałe, oparte na nutach jabłka, gruszki, brzoskwini, a jeśli miały kontakt z dębem, nabierają dodatkowych aromatów tostowych i waniliowych. Wyróżnia je balansująca całość kwasowość i duży potencjał dojrzewania. Aligoté - to drugi po chardonnay biały szczep Burgundii, odpowiada za około 5% upraw. Stanowi podstawę wielu regionalnych win, ale ma też swoją własną apelację - AOC Bouzeron. Pochodzące stąd wina są gładkie, lekkie i cytrusowe. Zazwyczaj pije się je jako mlode. Najlepsze etykiety posiadają więcej ciała i wyraźnie mineralny charakter. Sauvignon Blanc - tak nieoczywisty dla Burgundii, że nie można o nim nie wspomnieć chociaż jednym zdaniem. Powstają z niego świeże i mineralne wina w apelacji Saint Bris, położonej niedaleko Chablis.

    Pinot Noir to oczywiście najważniejszy czerwony szczep w regionie. Jego uprawy to około 40% wszystkich nasadzeń w Burgundii. To szczep z bardzo długim rodowodem, wywodzi się z tego regionu. Pinot noir lubi chłodny klimat, ale nie jest to szczep łatwy w uprawie. Podobnie jak chardonnay, świetnie opowiada o miejscu swojego pochodzenia. Bardzo łatwo ukazuje różnice pomiędzy poszczególnymi terroir. Z tego powodu powstaje z niego bardzo dużo różnych stylów wina, ale najbardziej eleganckie pochodzą z Burgundii. Lokalny pinot to zazwyczaj wino średniej budowy o jaskrawym kolorze, gładkich i bardzo delikatnych taninach. Dominujące aromaty to wiśnie i czereśnie, czasem truskawki. Obok nich ziołowe nuty, czasem słodki cynamon. Wraz z wiekiem pinot nabiera leśnego i herbacianego charakteru. Gamay to podstawa czerwonych win z Maĉonnais, ma też znaczny udział w lokalnych winach musujących. Występuje w mieszance z pinotem w ramach apelacji Bourgogne Passe-Tout-Grains. Najczęściej tworzy wina o delikatnej barwie, owocowym charakterze i bardzo delikatnych taninach. W sąsiednim Beaujolais, często uznawanym za jeden z podregionów Burgundii, szczep ten wspina się na swoje imponujące wyżyny.