Ribera del Duero - region winiarski w Hiszpanii - charakterystyka

     Ribera del Duero - jeden z najbardziej znanych hiszpańskich regionów winiarskich. Rozciąga się wzdłuż rzeki Duero w prowincji Castilla y Leon, około 200 kilometrów na północ od Madrytu. W tym surowym i gorącym klimacie uprawia się wino od tysięcy lat, ale to dopiero ostatnie osiągnięcia miejscowych winiarzy wyniosły region do obecnego statusu. Najważniejszym szczepem Ribera del Duero jest tempranillo, znany w regionie jako tinta del pais albo tinto fino.

     Wybrzeża rzeki Duero porasta około 22 tysiące hektarów winorośli, z czego blisko 95% to tempranillo. Miejscowi nazywają go tinta del pais lub tinto fino, po to by odróżnić charakter lokalnych klonów od tych uprawianych w sąsiednich regionach. Ribera del Duero to klimat kontynentalny z wpływami Morza Śródziemnego z jednej strony i Oceanu Atlantyckiego z drugiej. Dodatkowo wiele winnic znajduje się na znacznych wysokościach nad poziomem morza (nawet do około 1000 metrów), przez co występują znaczne różnice temperatury w ciągu dnia. Czynnik ten jest bardzo istotny dla osiągania przez winogrona dojrzałości przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniej świeżości. Suma opadów w ciągu roku jest niska, ale region leży na glebach gliniasto-mulastych dobrze magazynujących wodę. Obok nich znajdziemy też gleby wapienne, kredowe i margle.

     Chociaż najstarsze związane z winem odkrycia w regionie pochodzą sprzed kilku tysięcy lat i mimo winiarskiej działalności mnichów w tym regionie już w okolicach XII wieku, Ribera del Duero, jaką znamy, zaczyna się w XIX wieku. Eloy Lecanda y Chaves, wyszkolony w Bordeaux hiszpański winemaker, założył słynną dziś Bodegę Vega Sicilia w roku 1864. Swoje ziemie obsadził tempranillo i odmianami bordoskimi. Sto lat później powstała inna znana obecnie winnica, Pesquera, założona przez Alejandro Fernandeza. To były dwa wyróżniające się momenty w historii Ribery, który nadały ton przyszłemu rozwojowi regionu. Wcześniej znaczna część upraw przeznaczona była na wina produkowane przez duże hurtownie, bez ambicji na wysoką jakość. Vega Sicilia i Pesquera odniosły sukces, który zainspirował lokalnych growersów do poszukiwań nowego pomysłu na swoje owoce. Dzięki zmianom, region uzyskał w roku 1982 status DO.

     Pod nazwą apelacji Ribera del Duero mogą pojawiać się wina czerwone, różowe i białe. Czerwone muszą składać się w przynajmniej w 75% z tempranillo, które może być uzupełnione merlotem, cabernet sauvignon, malbekiem, garnachą i białym albillo, ale udział tych dwóch ostatnich nie może przekroczyć 5%. Albillo króluje jednak w winach białych, gdzie stanowić musi 75% blendu. Różowe wina muszą zawierać przynajmniej w połowie składu czerwone winogrona dopuszczone do stosowania w czerwonych winach.

     Najważniejsze pozostają jednak wina czerwone w znacznej części oparte na tempranillo. Ten szczep idealnie odnajduje się w trudnych warunkach i dość krótkim okresie dojrzewania charakterystycznym dla Ribery. Lokalne klony odmiany w tych warunkach dają wina znacznie bardziej skoncentrowane i mocniej zbudowane w porównaniu z tempranillo z innych regionów - setki adaptacji do miejscowego terroir sprawiły, że ten szczep w Riberze nabiera niezwykłego charakteru. Tempranillo z Ribera del Duero jest więc pełne, o głębokim kolorze, solidnych taninach i o przynajmniej średniej kwasowości. Na jego bukiet składają się czereśnie, śliwki, porzeczki, a wyróżniają go aromaty tytoniu, skóry i przypraw korzennych.

     Ribera del Duero nie jest oficjalnie podzielona na żadne podregiony. Winiarze mogą za to klasyfikować swoje wina ze względu na czas dojrzewania. Występują tu znane z innych regionów określenia: Cosecha, Crianza, Reserva i Gran Reserva. Cosecha nie niesie żadnych wymagań co do dojrzewania wina przed wypuszczeniem na rynek. Crianza wymaga 24 miesięcy w tym przynajmniej roku w beczce, Reserva to 36 miesięcy z jednym rokiem w beczce i resztą czasu w butelce, a przewidziana dla najpoważniejszych win powstających z najlepszej jakości owoców Gran Reserva wymaga aż 5 lat, z czego 24 miesięcy muszą być spędzone w beczce. Z ciekawostek warto dodać, że wina różowe (rosado), po ostatnich zmianach, również otrzymały swoją klasyfikację ze względu na czas dojrzewania i określenia crianza czy riserva będą mogły się już pojawiać na pochodzących z Ribera del Duero winach rosé.

     Winiarze często wyróżniają swoje wina ze względu na wysokość siedliska, z którego pochodziły owoce i którego charakter przebija się w winach. Innym sposobem jest oznaczanie na etykiecie wieku winorośli. Jest to o tyle istotne, że w regionie znajdziemy bardzo dużo naprawdę starych krzewów; około 30% upraw to rośliny starsze niż 25 lat, a trochę ponad 300 hektarów zajmują krzewy w wieku przekraczającym 100 lat. Są niezwykle cenione; ze względu na swój wiek zdołały wytworzyć rozbudowany system korzeniowy pozwalający na przetrwanie w ekstremalnych warunkach, a owoce, które rodzą, charakteryzuje niezwykła koncentracja i złożoność.

Przeczytaj charakterystykę kraju winiarskiego Hiszpania