Toskania - region winiarski we Włoszech - charakterystyka

     Toskania to zdecydowanie jeden z najsłynniejszych regionów winiarskich we Włoszech. Większość produkcji to czerwone wina oparte na szczepie sangiovese. Style tych win różnią się w zależności od siedliska, ponieważ w Toskanii znajdziemy wiele zróżnicowanych warunków pod uprawę. Winiarska historia regionu sięga starożytności, a wiele antycznych zabudowań do dziś nadaje Toskanii niesamowitego uroku. Z drugiej strony, Toskania to też dom dla prestiżowego regionu Bolgheri, w którym dopiero od około 50 lat powstają jedne z najlepszych i najdroższych win na świecie.

     Region znajduje się w centralnej części kraju, rozciąga się wzdłuż wybrzeża Morza Tyrreńskiego. Emilia-Romana i Liguria to północni sąsiedzi regionu, od zachodu Toskania graniczy z Umbrią, od południa region zamyka Lazio. Toskania pełna jest pięknych wzgórz z drogami porośniętymi cyprysami prowadzącymi do starożytnych willi i miasteczek - ze względu na swój nieprawdopodobny krajobraz Toskania wystąpiła w nieskończonej ilości filmów, zdobi też większość rozdziałów poświęconych Italii w podręcznikach o winie.

     Takie pofałdowanie terenu sprzyja powstawaniu wielu zróżnicowanych siedlisk pod uprawę winorośli. Ogólnie w Toskanii panuje klimat śródziemnomorski z gorącą i suchą porą letnią, ciepłą wiosną i dość łagodnymi zimami ze sporą ilością deszczu. W ramach tego klimatu można jednak wyróżnić znacznie cieplejsze i łagodniejsze regiony położone bliżej morza jak Bolgheri i Maremma oraz bardziej górzyste położone w głębi lądu. Te drugie, ze względu na wysokość nad poziomem morza dochodzącą do około 500 metrów, są bardziej urozmaicone i charakteryzują się znaczną różnicą między temperaturami w ciągu dnia i w ciągu nocy. Podobnie, podregiony te różnią się składem gleb. Na wschodzie, u podnóża Apeninów, znajdziemy dużo podobnych do margli gleb gliniasto-wapiennych, w okolicach San Gimignano dominują gleby piaskowe, a im bliżej morza, tym więcej ciepłych żwirów na podglebiu wapiennym. Z tych powodów, w ciepłym Bolgheri znajdziemy świetne interpretacje ciepłolubnego caberneta, z kolei sangiovese świetnie czuje się w bardziej wymagających, górzystych warunkach bliżej Florencji i Sieny.

     Sangiovese to historycznie najważniejszy czerwony szczep Toskanii. Obecnie stanowi około ⅔ upraw regionu. Odpowiada za wina z najbardziej znanych apelacji: Chianti, Nobile di Montepulciano i Brunello di Montalcino, które rywalizuje z Barolo o pozycję numer 1 wśród wszystkich włoskich win. Wina z sangiovese zazwyczaj charakteryzuje solidne ciało i mocna rama z tanin i kwasowości. Znajdziemy w nim charakterystyczne nuty ziołowe i ziemiste, wyraźne wiśnie i czereśnie oraz przyprawowe i dymne nuty beczkowe. Najlepsze przykłady mogą dojrzewać latami ewoluując w piękny sposób.

      Drugą grupę czerwonych win toskańskich stanowią tak zwane Supertoskany. Powstają od około 50, 60 lat w nadmorskich regionach Toskanii, czyli tam, gdzie cabernet sauvignon udaje się lepiej niż sangiovese. Okazało się, że lokalne interpretacje blendu bordoskiego i syraha mogą należeć do najlepszych (i obecnie najdroższych) tego typu win na świecie, ale jak na ironię, początkowo mogły być butelkowane tylko jako wina stołowe (Vino da Tavola). Lokalne regulacje nie dopuszczały bowiem możliwości używania międzynarodowych odmian w toskańskich apelacjach. W 1994 roku zezwolono na używanie dla tych win regionalnego statusu IGT, a ostatecznie Bolgheri, czyli stolica Supertoskanów, doczekało się swojego oznaczenia DOC. Jako ciekawostkę należy podać fakt, że swoją własną denominację otrzymała Sassicaia - Bolgheri Sassicaia DOC.

      Toskania to też białe wina, a najsłynniejszym z nich jest Vernacchia di San Gimignano. To pierwsze włoskie wino, które otrzymało status DOC w 1966 roku. Te wina najczęściej są świeże, chrupkie i kwiatowe z odświeżającą nutą mineralną. Innym białym winogronem, choć wciąż o bardzo ograniczonych uprawach, jest vermentino. Bardziej popularne w innych włoskich regionach, ale doskonale odnajduje się w ciepłych nadmorskich regionach, gdzie daje wina zbalansowane między dojrzałymi aromatami brzoskwini a świeżą cytrusowością i mineralnością. Na trzecim miejscu znajduje się trebbiano, które daje solidne, codzienne wina, ale przede wszystkim odpowiada za słynne słodkie wino Vin Santo. Powstaje ono najczęściej z podsuszanych białych winogron, gdzie obok trebbiano najważniejsza jest malvasia, ale zdarzają się też wina stworzone z sangiovese. Vin Santo zalicza się do najsłynniejszych słodkich win świata, słodkością dorównuje Sauternes, a tradycyjnie podaje się je z lokalnymi migdałowymi biscotti.